Onlangs heeft het Gerechtshof Amsterdam zich gebogen over de vraag, of de tussen partijen gesloten vaststellingsovereenkomst moest worden vernietigd wegens misbruik van omstandigheden. Wat was er aan de hand?

Feiten
In deze situatie was sprake van twee bedrijven genaamd ‘S’Energy’ en ‘Delta’, die samen de meerderheid van de aandelen in het bedrijf ‘Sunergy’ hielden. Na een korte periode van samenwerking, besluiten partijen de samenwerking te beëindigen, waarbij S’Energy haar aandelen in Sunergy overdraagt aan Delta voor een bedrag van € 32 miljoen. De gemaakte afspraken worden vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst, waarna de koopprijs door S’Energy wordt voldaan en de aandelen door Delta worden geleverd. In de vaststellingsovereenkomst wordt tevens een kwijtingsclausule opgenomen, op grond waarvan partijen elkaar over en weer finale kwijting verlenen en afstand doen van het recht om de vaststellingsovereenkomst te vernietigen.

Kort na het sluiten van de vaststellingsovereenkomst verschijnen er twee deskundigenrapporten. Uit deze rapporten blijkt dat de overgedragen aandelen geen € 32 miljoen, maar circa € 800 miljoen waard zijn. Naar aanleiding van deze bevindingen vordert S’Energy een verklaring voor recht dat Delta misbruik heeft gemaakt van de omstandigheden, en aansprakelijk is voor de schade die S’Energy als gevolg daarvan heeft geleden.

Waarom is er volgens S’Energy sprake van misbruik van omstandigheden?
Volgens S’Energy zou Delta hebben bewerkstelligt dat zij geen inkomsten uit Sunergy kon verkrijgen en ook niet kon investeren in Sunergy. Tevens zou Delta de afhankelijkheid van S’Energy in de hand hebben gewerkt, door de verkoop van de aandelen van S’Energy aan derden praktisch onmogelijk te maken. Tot slot zou Delta druk hebben uitgeoefend op S’Energy, door aan te kondigen dat Delta Sunergy niet meer zou financieren en failliet zou laten gaan, waardoor S’Energy haar aandelen ad €300 miljoen zou verliezen. De zojuist genoemde omstandigheden zouden er volgens S’Energy dus voor hebben gezorgd dat zij zich genoodzaakt voelde om akkoord te gaan met de transactie.

Oordeel gerechtshof
Het Hof stelt bij de beoordeling van het geschil voorop, dat partijen elkaar met het sluiten van de overeenkomst over en weer finale kwijting hebben verleend. De bestuurder van S’Energy was zich hierbij tevens bewust van het feit dat hij afstand deed van het recht om de vaststellingsovereenkomst te vernietigen.

Het Hof oordeelt dat het feit dat Delta heeft aangestuurd op een beëindiging van de samenwerking met S’Energy geen blijk geeft van misbruik van omstandigheden. Ook het opnemen van een finale kwijtingsclausule is een bewuste keuze geweest van beide partijen, die geen misbruik van omstandigheden oplevert. Echter, het verschil tussen de koopprijs van de aandelen in de vaststellingsovereenkomst en de daadwerkelijke waarde van de aandelen is zodanig groot, dat dit verschil in redelijkheid niet gerechtvaardigd is te achten. Op grond van dit laatste zou het beroep van S’Energy op vernietiging van de vaststellingsovereenkomst kunnen slagen. Of het beroep van S’Energy daadwerkelijk slaagt, zal afhangen van het laatste deskundigenrapport over de waarde van de aandelen.

Bron: ECLI:NL:GHAMS:2014:4328